Natuur en landbouw gaan samen in Burgsluis
Afgelopen week brachten wij een bezoek aan het akkervogel-project in Burgsluis. Veel soorten akkervogels zijn de afgelopen eeuw heel hard in aantal achteruitgegaan. Tegelijkertijd moesten boeren steeds efficiënter en grootschaliger produceren om nog iets te verdienen. Het project in Burgsluis wil daar een einde aan maken. Het project moet aantonen dat natuur en landbouw prima samen kunnen gaan. Enthousiaste natuurbeschermers en een deelnemende boer gaven ons een mooi inkijkje in dit project.
We kregen een rondleiding van Chris Vreugdenhil en Suzanne van de Straat, twee ecologen van Het Zeeuwse Landschap die zich intensief bezighouden met dit project. Ze zijn hard bezig om de landbouwgrond samen met boeren zo in te richten dat de natuur weer ruimte krijgt. De ‘doelsoort’ is daarbij de patrijs. Die is de afgelopen halve eeuw met meer dan 95% in aantal achteruit gegaan. Als de patrijs massaal terugkeert (en in het kielzog een heel ecosysteem), is het project geslaagd.
Stoppelakkers
7% van het gebied wordt zo ingericht dat de natuur weer de ruimte krijgt. Het blijft gewoon landbouwgrond en wordt dus geen natuurgebied. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt met kruidenrijke overhoekjes, bloemenblokken en ‘keverbanken’: opgeploegde ruggen van ong. 2 meter breed, waar insecten en broedvogels een geschikte nest- en overwinteringsplaats vinden. Ook wordt er geëxperimenteerd met stoppelakkers (dus niet ploegen, maar stoppels laten staan voor de vogels).
Chris Vreugdenhil ziet de soortenrijkdom snel toenemen, de veerkracht van de natuur is enorm. Gewassen die op andere plekken geel werden dankzij het verbieden van neonicotinoïden (een bestrijdingsmiddel), blijven hier mooi groen dankzij de natuur die de plaag-bestrijding overneemt. Ook worden er met de regelmaat van de klok nieuwe soorten in het gebied ontdekt.
Strokenteelt
Boeren en organisaties als Delphy, Proefboerderij Rusthoeve en anderen experimenteren in het gebied met strokenteelt. Dit is een nieuwe vorm van landbouw, waarbij gewassen in smalle stroken naast elkaar worden geteeld. Ziektes krijgen veel minder kansen. Ze zijn ingedamd doordat ze zich veel minder makkelijk van de ene naar de andere strook met hetzelfde gewas kunnen verspreiden. Door gewassen slim naast elkaar te planten, vormen de aanwezige insecten en andere organismen een natuurlijke plaag-bestrijding.
Enthousiaster boer
Naast een rondleiding door het gebied, maakten we kennis met Peter de Hoop. Peter is één van de boeren die meedoet en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Hij heeft heel wat moeten veranderen in zijn bedrijfsvoering om zover te komen, maar achteraf is hij blij dat hij het gedaan heeft. Zijn verdienmodel is overeind gebleven, zonder enorme subsidies. Er is wederzijds vertrouwen tussen boeren en natuurbeschermers gegroeid. Twaalf jaar geleden had Peter dit niet gedaan. Natuurbeschermers zag hij (in eigen woorden) als “geitenwollen sokken die de bedrijfsvoering in de weg zitten.” Een mooie vogel op het erf vond hij leuk, maar dieper ging het niet.
Dat het nu totaal anders is, steekt deze boer niet onder stoelen of banken. Ook wat zijn inspiratie aangaat neemt hij geen blad voor de mond: hij ervaarde dat God hem riep om deze omslag te maken en ambassadeur te worden van een andere manier van omgaan met dieren en grond. De omslag kostte moeite, geld en dus risico. Maar de opdracht die hij kreeg was voor hem duidelijk genoeg. Het resultaat is dat hij met toenemend plezier natuur-inclusief boert.
Zeeuwse plannen
Er wordt samengewerkt met soortgelijke projecten in Groot-Brittannië, België en Duitsland en onder de noemer PARTRIDGE ontvangt het project steun van de EU. Ook de Provincie Zeeland speelt een mooie rol en werkt intensief mee. Naar aanleiding van vragen van de ChristenUnie heeft Gedeputeerde Staten aangegeven dat natuur-inclusieve landbouw wat hen betreft meer navolging krijgt in Zeeland. De provincie denkt na over een verdienmodel voor deze vorm van landbouw. Daarnaast kan het een grotere rol gaan spelen in de natuurontwikkeling in de komende jaren. We zijn blij om dat te horen; natuur en landbouw kunnen zo weer een gedeelde toekomst krijgen in Zeeland!
